Schutterij en historie

Schutterijen algemeen
Veel schutterijen zijn al heel oud. De oudste stammen uit de Middeleeuwen en kwamen toen al voor in de steden, zoals ook in Maastricht. Daar wordt de oudste schutterij al in 1374 genoemd. Nadien kwam er een opbloei van het schutterswezen op het platteland in Limburg. In de tijd dat hier grote oorlogen uitgevochten werden ging het de schutterijen niet goed, maar zo gauw als het oorlogsgeweld naliet, bloeide het schutters- en gildewezen op. Enkele van de oudste schutterijen op het platteland stammen uit het einde van de de 15e eeuw of het begin van de 16e eeuw, evenals later in de 17e eeuw.

Oud koningszilver
Oude zilveren koningsvogels of zilveren koningsplaten stammen vaak al uit het begin van de 17e eeuw. Meer zilver bij schutterijen resteert uit het einde van de 17e eeuw en uit de 18e, 19e en uiteraard de 20e eeuw. Ook vroeger hielden de schutterijen zich al bezig met het vogelschieten (om jaarlijks de koning te bepalen) en bezochten ze de mis, begeleidden de processie en begroeven hun leden met schutterseer, zoals dit alles vandaag de dag nog gebeurt. Enkele schutterijen of schuttersleden werden gevraagd de orde te handhaven, om de schout te helpen bepaalde verdachten te arresteren en te bewaken en om zwervers en dieven te verjagen. Voor de vijandige legers waren de kleine schutterijen uiteraard geen partij, maar ze kwamen wel soms in actie om politionele taken voor de dorpsgemeenschap op zich te nemen.

Militair of gilde
De meeste schutterijen in het zuiden van Limburg zijn militair van opzet. Naarmate je meer naar het noorden gaat in deze provincie kom je meer schuttersgilden tegen, die geen militair uniform, noch militaire rangen hebben, maar die in gildekleding gekleed gaan: een kniebroek met wambuis en lange kousen, schoenen met gespen en een breedgerande hoed. Hun bestuurders heten deken van het gilde. Een gilde is vaak nog meer dan een militaire schutterij met het kerkelijke wel en wee begaan.